In 2010 begon Jimmy Nelson met zijn project Before They Pass Away. Reizend naar de meest afgelegen gebieden ter wereld, legde hij de lokale stammen vast. New Dawn sprak met Nelson naar aanleiding van zijn expositie in het Afrika museum, die tot 14 juni te bekijken is, en vroeg hem een selectie van zijn favoriete foto’s te maken.
Huli Wigmen, Papua New Guinea © Jimmy Nelson
Hoe ben je begonnen met fotografie, en heeft de manier waarop je bent opgegroeid invloed op je werk gehad?
In 1984 zat ik op een kostschool van Jezuïeten. Ik verloor in één nacht al mijn haar door een aandoening die alopecia totalis heet. Ik voelde me anders dan de duizend jongens op school die wél haar hadden, ik hoorde er niet meer bij. In die tijd was het hebben van een kaal hoofd een teken dat je bij de skinheads hoorde. Ik besloot naar de enige plek op aarde te gaan waar mensen er net zo uit zagen als ik: Tibet. Het land was net open voor toeristen en ik heb het hele land geëxploreerd. Ik maakte foto’s van mijn reis en die zijn uiteindelijk gepubliceerd in het National Magazine of the Royal Geographic Society. Daarna ben ik meer als hobby begonnen met het fotograferen van bevolkingsgroepen. Ik testte mezelf; wat kan ik en hoe doe ik dat?
Omo Valley, Ethiopia © Jimmy Nelson
Himba, Namibia © Jimmy Nelson
Waar komt de fascinatie voor de stammen vandaan en wat hebben deze stammen waar het in de hedendaagse maatschappij aan ontbreekt?
Ik ben al van jongs af aan gefascineerd door verborgen culturen en gebruiken. Onze wereld verandert razendsnel. Voor mij als fotograaf is het een grote uitdaging om de huidige wereld vast te leggen, zodat toekomstige generaties een referentie hebben naar deze tijd. Landen die niet zo’n lange tijd geleden nog als ontwikkelingsland werden beschouwd, behoren nu tot de rijkste landen ter wereld. Uiteindelijk is het onvermijdelijke dat deze veranderingen ook de culturen bereiken die tot nu toe hun eigen identiteit en waarden hebben weten te behouden. Belangrijke waarden, die in onze westerse wereld vaak vergeten lijken, zoals de balans met de natuur.
Ni Vanuatu, Vanuatu © Jimmy Nelson
Mursi, Ethiopia © Jimmy Nelson
Hoe ging de communicatie met de stammen, hoe won je hun vertrouwen om ze te kunnen fotograferen?
Het leggen van contact is de grootste uitdaging. Daarvoor moet je eerst het vertrouwen winnen van de mensen. Ik ben op zoek gegaan naar de laatste vrije stammen op aarde. Door mijzelf zo klein mogelijk te maken, respect te tonen, bescheiden te blijven en hen als helden te benaderen, hoopte ik door hen geaccepteerd te worden. De eerste dagen liet ik ook vaak mijn camera achter, om niet intimiderend over te komen. Om tot een goed resultaat te komen moet je iemand eerst leren kennen, met hen praten, eten, drinken, lachen of huilen, en vervolgens samenwerken. In een aantal gevallen liep dit niet zo soepel; bij een stam in het noorden van Rusland bleven ze in eerste instantie erg afstandelijk.
Kazakh, Mongolia © Jimmy Nelson
Chukchi, Chukotka © Jimmy Nelson
Voor de foto’s moest je vaak naar afgelegen plekken reizen; welke leverde de grootste problemen op?
Van zandstormen in mini-vliegtuigjes tot kapotte auto’s; we hebben eigenlijk zo veel meegemaakt. Ik denk dat de koude landen vaak het meest problematisch waren omdat hierdoor de apparatuur van streek raakte. Dit is een van de redenen waarom ik fotografeer met een 4x5 camera, er kan niet zoveel stuk aan gaan. Wel bevriest alles. Het is niet slim je handschoenen uit te doen als het min veertig graden is, dan vries je vast aan je camera. Ik heb dat mogen ondervinden en dat doet echt pijn!
Wat heb je van dit project geleerd als persoon?
Ik heb geleerd dat je andere nooit moet beoordelen op hun uiterlijk. Maar nog belangrijker zijn alle normen en waarden die deze culturen hebben. Het leven samen, elkaar helpen, het recept voor elkaar en voor de natuur.
Maasai, Tanzania © Jimmy Nelson
Samburu, Kenya © Jimmy Nelson
We hebben je gevraagd enkele van je favoriete foto’s te selecteren; waarom heb je voor deze foto’s gekozen?
Elke foto is anders en ik vind ze mooi om verschillende redenen. Een van mijn favorieten is de foto van de Huli Wigmen in Papua New Guinea. Ze zijn zo trots en sterk. Zo geposeerd voor de waterval doet het me denken aan Avatar, de film, maar dan in het echt. Zo onwerkelijk en prachtig.
Waar ben je nu mee bezig en heb je plannen voor na Before They Pass Away?
Ik ben nu vooral bezig met het promoten van het project zoals het nu is. Er is flink wat kritiek geweest op de titel, wat ik begrijp. In de eerste instantie is deze gekozen juist om de discussie te doen oplaaien over hoe en wat we kunnen doen om culturen en tradities te beschermen. De bedoeling is om nog meer stammen te fotograferen, nog meer awareness te creëren, nog beter te worden en natuurlijk uiteindelijk een manier te vinden om de groepen te helpen met het behouden van tradities en cultuur. Ik ben nog lang niet klaar met dit project!
Tekst doorIsabeau van Halm
