Moeder Rusland is een levensgroot standbeeld in Volgograd, gebouwd ter nagedachtenis aan de slag om Stalingrad. Ook is Moeder Rusland de term waarmee Russen liefkozend aan hun land refereren. In het westen boezemt Rusland steeds meer angst in. Maar wat weten we eigenlijk over 'de gewone Rus'?
Buiten Moskou lijkt het Kremlin ver weg en draait het leven vaak om hele andere dingen. Met het platform Moeder Rusland: Kleine verhalen uit een grootmacht brengt Hester den Boer het leven in de buitengebieden van Rusland in beeld. Voor New Dawn selecteert Hester om de paar weken beeld uit haar project, zoals Moeder Rusland #1, #2, endeze keer: Moeder Rusland #3 - Siberische kunstenaars.
Ilyas Zinatulin (Vladivostok) © Hester den Boer
Tijdens de Sovjetunie was het socialistisch realisme de enige toegestane kunststroming. Realistische kunst die de Sovjetwerkelijkheid uitbeeldt in haar meest heroïsche vorm. Lachende arbeiders, overwinningen op het slagveld en gezonde boerenmeisjes waren populaire thema's. Schilderijen moesten de ultieme toekomstdroom uitbeelden van het communisme als staatsvorm.
Pjotr Gavrilenko (Tomsk) © Hester den Boer
Pjotr Gavrilenko, een kunstenaar uit de Siberische stad Tomsk vertelt: 'Het was mogelijk iets anders te schilderen dan de richtlijnen voorschreven. Het was niet zoals tijdens Stalin dat je dan in een goelagkamp belandde. Maar het betekende wel uitsluiting van de kunstgemeenschap. Het was een normale gang van zaken dat voordat een tentoonstelling werd geopend eerst de KGB kwam kijken om de kunst te keuren. Als het niet voldeed werd de tentoonstelling afgelast.'
Sergej Lazarov (Tomsk) © Hester den Boer
Een andere manier om solistische kunstenaars of andere dissidenten de mond te snoeren, was opsluiting in een psychiatrische inrichting. Gavrilenko is ervan overtuigd dat als het Sovjetregime nog langer had aangehouden zou dit hem ook zijn overkomen. 'Het was een verschrikkelijke en eenzame tijd,' vertelt hij. 'De kritieken van de kunstrecensenten waren vernietigend. Mijn werk en ik persoonlijk werden verguisd in de lokale kranten. In die tijd raakte ik in een zware depressie', vervolgt Gavrilenko.
Rafael Aslanjan (Tomsk) © Hester den Boer
Tegenwoordig mag iedereen in elke stijl schilderen die hij wil en ook Gavrilenko is nu een gewaardeerde kunstenaar. Tot aan zijn pensioen vorig jaar was hij zelfs docent op de lokale kunstacademie. 'Nog steeds is het realisme populair, ook onder de kunstacademiestudenten,' valt hem op. 'Het zal wel gewenning zijn. Het is immers zo lang de enige toegestane kunststroming geweest.' Maar ook in musea en galeries merkt Gavrilenko een hernieuwde populariteit van het socialistisch realisme. 'Ik heb het idee dat er tegenwoordig vanuit de overheid actief de patriottische vaderlandslievende kunst wordt gepropagandeerd. Het past binnen de huidige politiek van Poetin.'
Sergej Koetirjov (Tomsk) © Hester den Boer
Hester den Boer was een van de honderd fotografen van New Dutch Photography Talent 2015, één van de beelden uit dit boek werd gebruikt ter inspiratie voor de Beeldcolumndoor Erik Vroons. En het boek is nog verkrijgbaar, bestellen kan hier!
Meer zien van het project Moeder Rusland? Dat kan op de website: moederrusland.nl
